Ngày nay, việc xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật là rất cần thiết cho sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. Để thực hiện một dự án đầu tư xây dựng cơ bản theo cơ chế mới người ta có thể áp dụng một trong ba phương thức chủ yếu đó là: Tự làm, chỉ định thầu và đấu thầu. Trong đó, phương thức đấu thầu đang được áp dụng rộng rãi với hầu hết các dự án đầu tư xây dựng cơ bản. Nếu đứng ở mỗi góc độ khác nhau sẽ có những cách nhìn khác nhau về đấu thầu trong xây dựng cơ bản.
Các hình thức đấu thầu xây dựng cơ bản
Việc lựa chọn nhà thầu có thể được thực hiện theo hai hình thức chủ yếu sau đây:
Đấu thầu rộng rãi: là hình thức không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia.
Đấu thầu hạn chế: là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu mời một số nhà thầu có đủ năng lực để tham gia.
Đấu thầu một túi hồ sơ là phương thức mà nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu trong một túi hồ sơ. Phương thức này được áp dụng đối với đấu thầu mua sắm hàng hoá và xây lắp.
Đấu thầu hai túi hồ sơ: là phương thức mà nhà thầu nộp đề xuất kĩ thật và đề xuất về giá trong từng túi hồ sơ riêng vào cùng một thời điểm.Túi hồ sơ đề xuất kĩ thuật sẽ được xem xét trước để đánh giá. Các nhà thầu đạt số điểm kĩ thuật từ 70% trở lên sẽ được mở tiếp túi hồ sơ đề suất về giá để đánh giá.
Trường hợp nhà thầu không đáp ứng được các yêu cầu về tài chính và các điều kiện của hợp đồng, bên mời thầu phải xin ý kiến của người có thẩm quyền quyết định đầu tư, nếu được chấp thuận mới được xem xét thay đổi giá.
Đấu thầu hai giai đoạn: Phương thức này áp dụng cho những dự án lớn, phức tạp về công nghệ và kĩ thuật hoặc dự án thuộc dạng chìa khoá trao tay.Trong quá trình xem xét, chủ đầu tư có điều kiện hoàn thiện yêu cầu về mặt công nghệ, kĩ thuật và các điều kiện của hồ sơ mời thầu.
Nguyên tắc đấu thầu xây dựng
Thứ nhất, công bằng: Mọi nhà thầu đều có quyền bình đẳng như nhau tạo điều kiện đảm bảo cạnh tranh bình đẳng.
Thứ hai, bí mật: Mức giá dự kiến của chủ đầu tư, các ý kiến trao đổi của các nhà thầu với chủ đầu tư trong quá trình chuẩn bị hồ sơ dự thầu … phải được đảm bảo bí mật tuyệt đối .
Thứ ba công khai: Trừ những công trình đặc biệt thuộc bí mật quốc gia. Nguyên tắc công khai phải được quán triệt trong cả giai đoạn gọi thầu và giai đoạn mở thầu
Thứ tư, có năng lực: chủ đầu tư và các nhà thầu phải có năng lực kinh tế kĩ thuật thực hiện những điều đã cam kết .
Thứ năm, pháp lý: Các bên phải tuân theo những quy định của nhà nước về đấu thầu